Reichskrise des 3. Jahrhunderts

As Riichskrise vom 3. Joorhundert bezäichnet die modärni Gschichtswüsseschaft d Zit vo 235 bis 284/85 n. d. Z. im Römische Riich. In dere Zit, wo die sogenannte Soldatekaiser s Imperium aagfüert häi, het s e ganzi Serii vo innere und üssere Krise gee. Die Periode het am Ändi vo dr Kaiserdünastii vo de Severer aagfange, wo e stabilisierende Faktor im Riich gsi si.

Meereri nöiji germanischi Groossverbänd und s aggressive nöipersische Sāsānideriich häi s Imperium Romanum bedroot, wo mänggisch gliichzitig Invasione im Norde und im Oste het müesse abweere und eso an d Gränze vo sinere milidäärische Läistigsfähigkäit cho isch. E Hufe Usurpazioone, d Abspaltig vo Riichsgebiet (s Gallische Sonderriich und s Däilriich vo Palmyra) und regionali wirtschaftligi Brobleem häi s Imperium no drzue belastet. Dr Höepunggt vo dr Kriise isch um 260 gsi. Dr römisch Staat und denn au s Kaiserdum häi schliesslig mit meerere diefgrifende Reforme im administrative und milidäärische Beriich wider chönne stabilisiert wärde. Die Schlussfaase vom Prinzipat isch choo, wo dr Diokletian (284/85) d Regierig übernoo het. Säll Joor wird mäistens as dr Aafang vo dr Spootantike aagluegt.

D Gschicht vo Rom im 3. Joorhundert isch sit Joore s Süsche von ere läbhafte Forschigsdiskussion. Mänggi Forscher folge dr dradizionelle Sichtwiis und göön drvo us, ass es zum ene vollständige Niidergang und ere Süsteemkrise vom Riich cho isch, wo alli Lääbesberiich beiiflusst het. Anderi si wääsentlig vorsichtiger und stelle zwar die verschidnige Kriseszmptom bsunders für d Joor um 260 nit in Froog, gseen aber die Zit eender as e Dransformazionsfaase vo dr antike Wält zur Spootantike aane, wo s au vilversprächendi Aasätz zur Bewältigung vo dr „Krise“ gee häig; usserdäm häige meereri Browinze vom Imperium in dere Zit sogar e regelrächti Blüete erläbt. Es git au Forscher, wo grundsätzlig bezwiifle, ass mä dr Begriff „Krise“ für d Zueständ im 3. Joorhundert chönn bruuche.